Nhân dân tệ suy yếu đe dọa gây bất ổn cho nền kinh tế toàn cầu

Một trong những nguyên nhân chính khiến nhân dân tệ, yen và won đồng loạt rớt giá trước USD là bởi chiến dịch tăng lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed). Châu Á thường là bên chịu thua thiệt trong những chu kỳ thắt chặt chính sách lớn của Fed.

Các đợt tăng lãi suất năm 1994-1995 của Fed đã góp phần dẫn đến khủng hoảng tài chính 1997-1998 ở châu Á. Các nhà kinh tế bao gồm ông Jim O’Neill, cựu chuyên gia của Goldman Sachs và giáo sư Nouriel Roubini của Đại học New York đã cảnh báo nguy cơ các nước châu Á sẽ gặp lại rắc rối về tỷ giá như quá khứ.  

Mối lo trước mắt là đồng yen rơi xuống hoặc vượt quá mốc 150 yen/USD. Động thái này có thể sẽ thúc đẩy các quan chức ở Bắc Kinh, Seoul và Đông Nam Á đua nhau phá giá tiền tệ, khiến các thị trường khác hoảng sợ.

Đây chính là kịch bản mang tính chất hủy diệt lẫn nhau mà các nhà hoạch định chính sách châu Á phải cân nhắc. Cái giá của những động thái này sẽ là lạm phát bùng nổ, dòng vốn toàn cầu tháo chạy và mất mát uy tín.

Các kho dự trữ ngoại hối ở châu Á đang cạn kiệt nhanh hơn nhiều đà tăng của tỷ giá thị trường. Gần đây, Standard Chartered cảnh báo rằng dự trữ ngoại hối của các nước châu Á tính theo tỷ trọng GDP, trừ Trung Quốc, đang thấp hơn bao giờ hết kể từ năm 2008.

Điều này có nghĩa là bộ giảm xóc của các nước châu Á sẽ rất yếu nếu sự hỗn loạn quay trở lại thị trường toàn cầu trong giai đoạn cuối năm 2022. Các rủi ro xuất hiện ở khắp nơi, từ biến chủng COVID-19 mới cho đến áp lực lạm phát gây ra bởi chiến sự Nga-Ukraine và nguy cơ Fed tăng lãi suất quá đà.

Thiếu vắng niềm tin

Trong khi đó, Bắc Kinh lại đang tự làm hư hại động cơ thương mại lớn nhất toàn cầu. Các đợt phong tỏa hà khắc đang triệt tiêu tăng trưởng tương lai và “đóng băng” sự phát triển của Trung Quốc.

Chiến dịch siết chặt quản lý lên các ngành nghề sáng tạo nhất của nền kinh tế, bắt đầu với Alibaba, đã gây tác động tiêu cực lên nỗ lực xây dựng lĩnh vực dịch vụ sôi động. Nhưng quyết tâm gắn bó với “Zero COVID” của Chủ tịch Tập Cận Bình còn đẩy Trung Quốc ra xa khỏi cuộc phục hồi kinh tế toàn cầu hơn nữa.

Ông Adam Slater, nhà kinh tế cấp cao của Oxford Economics dự đoán hỗn hợp chính sách của Chủ tịch Tập Cận Bình sẽ khiến tốc độ tăng trưởng hàng năm của Trung Quốc trong thập kỷ này giảm còn 4,5% - và xuống 3% trong thập kỷ kế tiếp. Điều này có nghĩa là các nền kinh tế từ Mỹ đến Hàn Quốc không còn phải quá lo sợ sự trỗi dậy của Trung Quốc nữa.

Đối với các nền kinh tế phát triển như Mỹ, Tây Âu và Nhật Bản, tốc độ tăng trưởng trên không tồi. Nhưng với một đất nước đang già hóa nhanh chóng, có khối nợ lớn và nhà nước đóng vai trò quan trọng như Trung Quốc, chúng mang đến sự đình trệ kinh tế.

Ông Tập vẫn có khả năng lật ngược tình thế. Nếu được bầu làm Chủ tịch nước nhiệm kỳ thứ ba, ông có thể sử dụng quyền lực đó để xoay chuyển tình hình kinh tế Trung Quốc một cách ấn tượng.

Tuy nhiên, đà giảm của nhân dân tệ cho thấy ít người tin rằng ông Tập sẽ bất ngờ thực hiện các cải cách táo bạo. Nếu nhà lãnh đạo này muốn xóa bỏ sự bi quan đó, giờ chính là lúc tốt nhất để bắt đầu.